Quá khứ có truy tìm?

Nam Tào và Bắc Đẩu ngồi đàm đạo với nhau. Bắc Đẩu đặt vấn đề:

_ Thưa Nam Tào, dưới dương trần có một Atula dám phủ nhận cả tạng Kinh Tiền Thân Đức Phật. Atula ấy nói tạng kinh này do người đời sau thêm vào, chứ Đức Phật không có nói chuyện tiền thân.

Nam Tào thở phì phì:

_ Atula ấy sống sau Phật cả ngàn năm, dựa vào đâu lại nói như thế?

_ Atula ấy bảo trong bài kinh Nhất Dạ Hiền Giả, chính Đức Phật đã dạy “Quá khứ không truy tìm”. Phật đã dạy “không truy tìm quá khứ” thì làm sao Ngài nói chuyện Tiền Thân kiếp trước cho được.

Nam Tào lắc đầu quầy quậy:

_ Rõ ràng Atula ấy mới chỉ biết một mà chẳng biết hai ba. Ngay trong bài kinh Nhất Dạ Hiền Giả Đức Phật cũng đã giải thích rõ từng câu từng chữ. Những ai không đọc kỹ và không hiểu rõ cả bài kinh mới dám hồ đồ như vậy. Tôi chỉ cần dựa vào tựa đề bài kinh thôi cũng chứng minh Atula ấy sai lầm!

Bắc Đẩu tròn mắt:

_ Hồ đồ ư? Sai lầm gì? Chứng minh thế nào?

_ Chứ gì nữa. Đức Phật dạy bài kinh Nhất Dạ Hiền Giả có nghĩa là dạy một đêm tu tập của một bậc Hiền giả. Bậc “Hiền giả” ở đây có nghĩa là vị Tỳ-kheo hữu học, còn là “hữu học” tức còn phải tu học.

_ Phải tu tập Chánh niệm Tỉnh giác?

_ Đúng vậy. Tu tập Tỉnh giác là tỉnh thức ngay trong phút giây hiện tại, biết rõ việc mình đang làm. Vị Tỳ-kheo hữu học muốn vậy thì phải “Quá khứ không truy tìm, Tương lai không ước vọng. Quá khứ đã đoạn tận, Tương lai lại chưa đến, Chỉ có pháp hiện tại”…

Bắc Đẩu gật gù nhanh miệng:

_ Giống như một em sinh viên đang học để thi, trong lúc ôn thi thì chớ có hoài niệm chuyện quá khứ, cũng chớ có mơ mộng chuyện tương lai, mà phải tập trung vào việc học. Nếu cứ vớ vẩn chuyện quá khứ hoặc tương lai mà không lo học thi thì rớt là cái chắc.

_ Không sai. Còn Chánh niệm là quán Bốn Niệm Xứ. Do vậy các câu kế tiếp là “Tuệ quán chính ở đây. Không động, không rung chuyển”. Vị Tỳ-kheo hữu học nhờ tinh cần tinh tấn từng bước đúng hướng như vậy mới đạt được những thành tựu cao hơn.

Bắc Đẩu ra vẻ hiểu chuyện:

_ Cuối cùng là Tam Minh, trong đó có Túc Mạng Minh là biết vô lượng kiếp về trước. Từ đây đạt được Minh thứ hai là Thiên Nhãn Minh, thấy rõ Nhân Duyên Nhân Quả của các chúng sanh.

_ Kế đó là Minh thứ ba tức Lậu Tận Minh, giải thoát hoàn toàn. Có biết rõ thấu suốt từ vô thỉ vô chung luân hồi mới nói chuyện giải thoát khổ đau trong hiện tại lẫn trong muôn kiếp.

_ Cho nên người đời thường nói “Ôn cố tri tân” là vì vậy. Ôn việc cũ để thấu rõ chuyện hiện tại.

_ Cũng thế, Phật nói chuyện “Tiền Thân” để dạy các “Tăng Thân” hiện tiền. Như vậy tôi hỏi ngài chuyện “Tiền thân” có mâu thuẫn với chuyện “quá khứ không truy tìm” không?

Bắc Đẩu mỉm cười:

_ Hoàn toàn không. Giống như em sinh viên lúc nãy nhờ chuyên tâm học thi nên thi đậu, sau trở thành nhà bác học tài ba lỗi lạc. Lúc này ông viết hồi kí, kể chuyện ngày xưa để dạy bảo thế hệ theo sau có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống lẫn thành công trong nghề nghiệp.

_ Ngài nói có phần đúng. Tuy vậy tôi cũng xin lưu ý ông, kinh Tiền Thân Đức Phật không phải là không có những chuyện do người đời sau thêm vào, ông phải đọc kỹ và suy xét cho cẩn thận mới thấy rõ.

_ Tôi hiểu, tạng Kinh Tiền Thân Đức Phật trong Tiểu Bộ được kết tập về sau này, do vậy không tránh khỏi có khả năng bị “kẻ lạ” thêm thắt.

_ Điều này có nghĩa tin tưởng hoàn toàn không suy tư cân nhắc kinh Tiền Thân Đức Phật là một cực đoan…

Bắc Đẩu tiếp lời:

_ Nhưng phủ nhận hoàn toàn cả tạng kinh này lại là một cực đoan thứ hai, nguy hại không kém.

Nam Tào cung tay:

_ Ông đúng là Bắc Đẩu Tinh Quân.

Bắc Đẩu cũng chấp tay tán thán:

_ Còn Ngài cũng xứng đáng là Nam Phương Tiên Chủ. Thật tri âm tri kỷ!

Cả hai vị Thiên Nhân phấn chấn phóng hào quang sáng rực cả bầu trời.

______________

Pháp Trích Lục Kinh Nhất Dạ Hiền Giả, số 132, Trung Bộ 3:

“Thế Tôn giảng như sau:

Quá khứ không truy tìm
Tương lai không ước vọng.
Quá khứ đã đoạn tận,
Tương lai lại chưa đến,
Chỉ có pháp hiện tại
Tuệ quán chính ở đây.
Không động, không rung chuyển
Biết vậy, nên tu tập,
Hôm nay nhiệt tâm làm,
Ai biết chết ngày mai?
Không ai điều đình được,
Với đại quân thần chết,
Trú như vậy nhiệt tâm,
Ðêm ngày không mệt mỏi,
Xứng gọi Nhứt dạ Hiền,
Bậc an tịnh, trầm lặng.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là truy tìm quá khứ? Vị ấy nghĩ: "Như vậy là sắc của tôi trong quá khứ", và truy tìm sự hân hoan trong ấy; "Như vậy là thọ của tôi trong quá khứ", và truy tìm sự hân hoan trong ấy; "Như vậy là tưởng của tôi trong quá khứ", và truy tìm sự hân hoan trong ấy; "Như vậy là hành của tôi trong quá khứ", và truy tìm sự hân hoan trong ấy, "Như vậy, là thức của tôi trong quá khứ", và truy tìm sự hân hoan trong ấy. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là truy tìm quá khứ.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là không truy tìm quá khứ? Vị ấy nghĩ: "Như vậy là sắc của tôi trong quá khứ", và không truy tìm sự hân hoan trong ấy; "Như vậy là thọ của tôi trong quá khứ", và không truy tìm sự hân hoan trong ấy; "Như vậy là tưởng của tôi... Như vậy là hành của tôi... Như vậy là thức của tôi trong quá khứ"; và không truy tìm sự hân hoan trong ấy. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là không truy tìm quá khứ.